A

ABAŞO: Alt, aşağı.
ABLİ: Bumbaları çevirmek için kullanılan donanımlardır.
ABORDA: Bordadan yanaşmak.
ABRAMAK: Bir tekneyi iyi kullanmak, bir işi uygun yapmak.
AGANTA: Akan bir halat veya zincirin durdurulması için verilen komut.
AKOVA: Demir memesinin suya değmesi.
ALABANDA: Teknenin su üstünde kalan iç yan kısımlarıdır.
ALARGA: Açık, açıkta(denizde)
ALESTA: Hazır, hazır ol.
ALPHA: Uluslar arası işaret sancaklarından “A” harfi.
ANELE: Hareketli halka.
APAZ: Yelkende kemere istikametinden gelen rüzgarla seyretmek.
APİKO: Demirin deniz dibinden kopmaya hazır pozisyonudur.
ARMUZ: Ahşap tekne kaplamalarının birleştiği ve enine çizgi oluşturduğu kısmı.
ARYA: Bir yelken veya bayrağın aşağı indirilmesi eylemidir.
AVARA: Ayrılmak.

B

BABA: Halat bağlama elemanı.
BABAFİNGO: Yelkenli tekne direklerindeki üst ilaveler
BADARNA: Bir halatın sürtünmeden dolayı aşınmasını önlemek için belirli kısımlarının branda vs gibi materyallerle kaplanması, sarılması işlemidir.
BALANÇİNA: Yelken bumbasını indirip, kaldırmaya yarayan halat.
BANK: Çevresine göre sığ olan deniz dibi.
BARBARİŞKA: Halatla yapılan bosa bağıdır.
BASTİKA: Makara
BOCRUM: Arka direğin arkasına çekilen yelken.
BODOSLAMA: Gemi omurgasından baş ve kıçta dikine konulmuş, ilavelerdir.
BORDA: Teknenin su üzerinde kalan dış kısmıdır.
BORİNA: Orsa.
BOSA: Halat ve zincirleri emniyete almak için yapılan işlemdir.
BRAKET: Şaftın salgılı dönmemesi için tekne karinasında konulan ilave yataklı destek.
BRAVO: Uluslar arası işaret sancaklarından “B” harfi.
BUMBA: Ticaret gemilerinde yük alıp vermede, yelken teknelerindeyse üzerine yelken açılan direğe bağlı hareket eden mafsallı donanımlardır.
BURGATA: Halatların çaplarının inç olarak ifadesidir.

C

CAMADAN: Yüzeylerini küçültmek için yapılan işlem, (camadana vurmak)
CAYRO PUSULA: Cayroskop sisteminden yararlanılarak yapılan ve hakiki kuzeyi gösterebilen elektrikli pusulalardır.
CENOVA: Yelken teknelerinde pruva direğini geçen üçgen yelkenlerdir.
CHARLIE: Uluslar arası işaret sancaklarından ”C” harfi.
CİVADRA: Yelken teknelerinin baş taraflarında bulunan çıkıntı şeklindeki yatay uzantıdır.
CUNDA: Yatay seren ve bumbaların uçlarıdır.

Ç

ÇARMIK: Direkleri yandan tutan halat donanımlarıdır.
ÇATIŞMA: Bir deniz aracının başka bir deniz aracıyla çarpışmasıdır.
ÇIMA: Halatların uç kısımlarına denir. Küçük halat parçaları içinde kullanılır.
ÇIPO: Demir bedenlerinin üst kısmında, bedene dik olarak geçmiş sabit ya da hareketli kollardır.

D

DELTA: Uluslararası işaret sancaklarından “D” harfi.
DİRİSA: Yönelme, bir tarafa doğru değişme.
DOBLİN: İki çımasından tutulduğunda halatın sarkarak aldığı şekildir.
DRAFT: Su çekimi.

E

ECHO: Uluslararası işaret sancaklarından “E” harfi.
EL İNCESİ: Gemiden gemiye/sahile gönderilecek halatları ulaştırmada kullanılan, ucunda bir ceviz bulunan ince halatlardır.
ETA: Tahmini varış zamanı(Estimated time of arrival)
ETD: Tahmini ayrılış zamanı(Estimated time of departure)

F

FAÇA: Yelkeni ters kontradan doldurup, tekneye tornistan yol kazandırmak. Teknelerin yüklü su hattıyla boş su hattı arasındaki borda yüzeyi.
FAÇUNA: Halatların bedenlerinin aşınmasını önlemek için bazı kesimlerine branda, naylon vs sarılması işlemidir.
FARŞ: Küçük teknelerde kaplama ve postaların üzerine basılmaması için konulan enine tahtalardır.
FİLİKA: Yolcu ve gemilerinde kullanılan toplu can kurtarma araçlarıdır.
FLOK: Yelken teknelerinde pruva direğini geçmeyen üçgen yelkenlerdir.
FORA: Bir yere bağlanmış veya geçirilmiş halatların serbest bırakılması için verilen komuttur.(Çözmek, çözüp serbest bırakmak)
FOXTROT: Uluslar arası işaret sancaklarından “F” harfi
FRİBORD: Teknenin bordasıyla su yüzeyi arasındaki yüksekliktir
FRİŞKA: Yelkenlerin camadan vurulmaksızın kullanıldığı en uygun rüzgarla yapılan seyir.
FUNDA: Demirin suya bırakılması işlemidir.

G

GABYA: Eski tip yelkenlilerde ana direklerin üzerine sürülen çubuklardır.
GAM/GAMBA: Halatların büklümlerine ters olarak bükülmesi, zincir baklalarının birbiri üzerine binmesi durumudur.
GOLF: Uluslar arası işaret sancaklarından “G” harfi
GÖNDER: Üzerine bayrak/flama çekilen küçük çubuk veya itme, yakalama işleri için kullanılan uzun sırıklara verilen addır.
GRANDİ: Pruvadan itibaren ikinci direk.
GROS TONİLATO: Geminin tüm kapalı yerlerinin hacminin 100 fit-küp ya da 2.83 metre-küp’e bölünmesiyle bulunan tonajdır.
GURCATA: Yeni tip teknelerde çarmıkların açılarını arttırıp, üzerlerine güverte aydınlatmaları ve işaret sancak salvolarının çekildiği direk üstüne bağlanan yatay serenlerdir.
GÜVERTE: Teknelerde yük ve yaşam mahallerinin taban ve tavanını oluşturan yüzeylerdir.

H

HAKİKİ KERTERİZ: Kerteriz hattının hakiki kuzeyle yapmış olduğu açıdır.
HARBİ: Kilitlerin açık uçlarını kapatmaya yarayan bir ucu vida adımlı diğer ucu mapalı çubuklardır.
HARMANLAMAK: Az dümen açısıyla büyük daire çizerek dönmek.
HIRÇA MAPA: Zincirin zincirlikte gemi bünyesine bağlandığı mapadır.
HOTEL: Uluslar arası işaret sancaklarından “H” harfi

 I

INDIA: Uluslararası işaret sancaklarından “I” harfi
IRGAT: Demir zinciri ve halat virasında kullanılan teçhizat.
ISKAÇA: Direk, bumba vs gibi parçaların oturdukları yuva.
ISKARÇA: Sıkışık, dar saha anlamında kullanılır.
ISKARMOZ: Ahşap teknelerde postalara verilen ad, kürek teknelerinde, küreklerin takıldığı ağaç çubuklardır.
ISKOTA: Yelken bumba ve yakalarına kumanda eden halatlardır.
ISKALARYA: Çarmıh tellerinin arasına yapılan basamaklardır.
ISTRALYA: Direkleri pruva pupa istikametinde tutan tel halatlardır.
IZBARÇO: Bir tür denizci düğümü.

İ

İSKANDİL: Deniz veya herhangi bir sıvının derinliğinin ölçülmesi işlemi veya derinlik ölçen cihaz.
İSKELE: Teknenin kıçından başına doğru bakıldığında sol taraf, denizle karanın birleştiği yerde yolcu ve yük alıp, indirmek için yapılan tesis, gemilere girip çıkmayı sağlayan merdiven.
İSKELE ALABANDA: Dümenin basılabildiği kadar iskeleye basılması için verilen komuttur.

J

JULIET: Uluslararası işaret sancaklarından “J” harfi.
JURNAL: Seyir jurnali.
JÜRYET: Rüzgarın yön ve hızını gösteren alet.

K

KABASORTA: Yelken ve palanga türü.
KABOTAJ: Kara sularında yalnız o ulusun bayrağını taşıyan gemilerle taşımacılık yapabilme hakkı.
KADEM: Ayak da denilen uzunluk ölçü birimi, 30,48 cm.
KALAFAT: Ahşap tekne armuz ve sugralarının yağlı üstüpü ile doldurulup sıkılaştırılıp sızdırmazlığının sağlanması işlemi.
KALASTRA: Güverte üzerinde filika, can salı vs gibi malzemenin güvenli olarak oturması için yapılan sehpalardır.
KALOMA: Demir zincirinin suda kalan kısmına verilen ad.
KAMARA: Gemi odası, kabin.
KAMÇI: Bir çıması bağlı diğer çıması herhangi bir amaç için serbest bırakılmış halat parçası.
KAMPANA: Gemilerin baş taraflarında bulunan çan.
KANA: Gemilerin suya ne kadar battıklarını gösteren bordalarında bulunan rakamlardır.
KANDİLİSA: Yelkenleri direğe çekmek için kullanılan halat, MANDAR halatı.
KAPORTA: Gemilerdeki sızdırmaz kapılar.
KARANFİL: Direkler arasına direk trimleri için çekilen halatlardır.
KARİNA: Teknenin su altında kalan dış kısmıdır.
KASA: Halat çımasının bir miktar boş bırakılarak bedenine bağlanmasıyla elde edilen halka biçimidir.
KASARA: Gemilerde ana güvertelerin üzerindeki yarım güvertelerdir.
KASTANYOLA: Irgat ve vinçlerdeki fren tertibatıdır.
KAVANÇA: Genel olarak aktarma anlamını taşısa da, yelken de pupa seyrinde bumbaların aktarılmasıdır.
KAVELA: Halat dikişlerinde kolların arasını açmak için kullanılan bir ucu sivri ağaç ya da metal çubuklardır.
KERTE HATTI: Yeryüzün de iki mevki arasını birleştiren ve bütün boylamlarla aynı açıyı yapan doğruya verilen addır.
KERTERİZ HATTI: Deniz üzerinde iki cismi birleştiren sanal çizgidir.
KILAVUZ: Dar sular ve limanlarda seyir veya giriş-çıkışlarda teknelere gelen danışman kaptan.
KILO: Uluslar arası işaret sancaklarından “K” harfi
KISA DÜDÜK: Bir saniye süren düdük sesi.
KIZAK: Tekneleri karaya çekmek ve suya indirmekte kullanılan kayıcı platformlar.
KİLİT: Açık tarafı harbiyle kapatılan “U” şeklindeki bağlama elemanlarıdır.

L

LAÇKA: Halatı bırakma, boş verme veya gevşetme anlamında kullanılan terim.
LAVA: Iskotaların gerilmesi komutudur.
LIMA: Uluslar arası işaret sancaklarından “L” harfi
LİFTİN USKUR: Donanımları germekte kullanılan iki ucu vidalı bağlantı parçası.
LOÇA: Kurtağızlarının üstü kapalı olanlarına “Halat Loçası”, bodoslamaların her iki yanında içinden demir zincirinin geçtiği ve demirin oturduğu yuvalara da
“Demir Loçası” adı verilir.
LOKMA: Zincir baklalarını kuvvetlendirmek için ortalarına konulan parça.
LUMBAR: Gemilere giriş çıkışı sağlayan, borda ve küpeştelere açılan kapılardır.
LUMBOZ: Gemi pencereleridir.

M

MANİKA: Tekne içi havalandırmasını sağlayan güvertelere açılan şapka biçiminde bacalardır.
MANTİLYA: Bumbaları kaldırıp indirmede kullanılan halatlardır.
MAPA: Güverte veya alabandalara monte edilmiş, kanca, makara, kilit takmak veya halat bağlamak için kullanılan sabit halkalardır.
MATAFORA: Can kurtarma araçlarını ve servis botlarını denize indirme ve denizden almaya yarayan donanımlardır.
MAYNA: Herhangi bir şeyin halat-vinç-palangayla aşağı indirilmesi için verilen komuttur.
MENHOL: Tank vs gibi yapılara giriş için bir kişinin geçebileceği büyüklükteki açılımlardır.
MEYİL: Geminin bir tarafa yatması, bayılmasıdır.
MEZE: Yarım anlamında kullanılan önek.
MEZESTRE: Sancak veya flamaların yarıya kadar çekilmesi.
MIKE: Uluslar arası işaret sancaklarından “M” harfi
MİÇO: Aralık-2008 tarihinde yürürlükten kaldırılan ve yeni işe başlayan, acemi güverte personeli gemi adamı.
MİZANA: Pruvadan itibaren üçüncü direktir.
M/V: Motorlu tekne(Motor vessel)

N

NETA: Temiz, düzgün, tehlikesiz.
NİSBİ KERTERİZ: Kerteriz hattının gemi rotasıyla yaptığı açı.
NOVEMBER: Uluslar arası işaret sancaklarından “N” harfi.

O

OMURGA: Gemilerin temel yapı elemanıdır.
OMUZLUK: Teknelerin baş ve kıç taraflarında her iki bordaya doğru olan 45º sektör.
ORSA: Rüzgara karşı yapılan yelken seyridir.
ORTALA: Dümenin ortaya alınması için verilen komut.
OSCAR: Uluslar arası işaret sancaklarından “O” harfi.

P

PALAMAR: Gemilerin bağlanmasında kullanılan halatlar.
PALANGA: Birkaç makaradan oluşan yük kaldırma donanımı.
PAPA: Uluslar arası işaret sancaklarından “P” harfi
PARAKETE: Tekne süratini gösteren alet.
PORTOLON: Liman vs gibi yerleri ayrıntılı gösteren deniz haritası.
POSTA: Omurgadan yukarı doğru her iki tarafına uzanan ve teknenin yapı formunu oluşturacak gibi şekil verilmiş parçalardır.
PRUVA: Geminin baş tarafının ilerisi.
PUPA: Geminin kıç tarafının gerisi.
PUS: İnch, parmak gibi adları da olan 2.54 cm.lik uzunluk ölçüsü.
PUSULA: Teknelerde yön gösterici alet.
PÜRMEÇE: Teknenin iskeleye aborda olduğu durumda ileri geri gitmemesi için kullanılan halatlardır(Spring)

Q

QUEBEC: Uluslar arası işaret sancaklarından “Q” harfi

R

RADANSA: Halat kasalarının zedelenmesini önlemek amacıyla kullanılan madeni halkalardır.
RADAR: Radyo dalgalarıyla cisimlerin yerini saptayan cihaz(Radio Dedecting and Ranging)
RANDA: Dört köşe yelken çeşidi.
RASPA: Boya, pas çıkarma ve kazıma işlemi.
RODA: Halat yumağı.
ROLE: Gemilerde acil durum uygulamalarında yapılan rutin eğitimler.
ROMEO: Uluslar arası işaret sancaklarından “R” harfi
ROTA: Kerte hatlarının boylamlarla yaptığı açıdır.
RÜZGARALTI: Rüzgarın estiği yönün tersi, bu yönde kalan tekne kısmı.

S

SALMASTRA: Parçalar arasında sızdırmazlık sağlayan eleman.
SALPA: Demirin dipten koptuğu an.
SALYA: Demiri gözden çıkarmak, halat veya zinciri güverteye serme işlemi.
SANCAK: Bir geminin güvertesi üzerinde yüzümüz baş tarafa dönük olarak durduğumuzda, omurganın sağında kalan kısmı.
SANSABOSA: Fırtınalı havada tek demirde yatarken demirin tarama olasılığına karşı ikinci demirin bosa ya vurulmadan denize bırakılması işlemi.
SAVLO: Genellikle sancakları çekmekte kullanılan ince halatlardır.
SEHİM: Alabandalar arası güverte eğimi(Balıksırtı durumu).
SEKSTANT: Gök cisimlerinin açısal yüksekliklerini ölçen astronomik seyir aleti.
SERDÜMEN: Dümen tutan gemici.
SEREN: Direklere yatay olarak takılan gönderler.
SIERRA: Uluslar arası işaret sancaklarından “S” harfi.
SİLİCİ: Aralık-2008 tarihinde yürürlükten kaldırılan ve yeni işe başlayan, acemi makine personeli olan gemi adamı.
SİLYON FENERİ: Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğüne göre, gemilerin pruva direklerinde gösterdikleri beyaz renkli seyir feneri.
SİNTİNE: Teknenin su kesimi altında kalan iç kısımları.
SİYA: Kürek teknelerinin durdurulması için verilen komuttur.
SPRİNG: Bakınız “Pürmeçe)
SUGRA: Ahşap kaplama tahtalarının enine birleşim çizgileri.

Ş

ŞAMANDRA: Denizde markalama ve bağlama işlemleri için kullanılan yüzer platform.
ŞAPKA: Direk tepesindeki tabla.
ŞEMSİYE DEMİRİ: Mantar şeklindeki ve genellikle ponton ve dubaları sabitlemek için kullanılan demirlerdir.
ŞEYTAN ÇARMIHI: İp merdiven.

T

TAYFA: Kaptan ve zabitlerin dışında kalan gemi adamlarıdır.
TANGO: Uluslar arası işaret sancaklarından “T” harfi.
TRAMOLA: Yelkende teknenin dönerek rüzgarı aktarması işlemidir.
TRİM: Geminin baş ve kıçta çektiği sular arasındaki fark, yelkenlerin rüzgara göre ayar edilmesi.
TONİLATO: Gemilerin iç hacimlerini belirtmekte kullanılan ölçü birimi.
TONOZ: Genellikle kıç ta taşınan ve mevki muhafazası için kullanılan ağır demirler, teknelerin demirlemeden bağlandıkları su altı ağırlıkları.
TORNİSTAN: Pervanenin tersine dönmesi.

U

UÇKUR: Bir sancak veya flamanın göndere bakan yakasına verilen addır.
UNIFORM: Uluslar arası işaret sancaklarından “U” harfi.
USKUR: Pervane.
USTURMAÇA: Tekne bordalarının zarar görmemesi için tekneyle iskele veya başka bir tekne arasına konulan yumuşak ve esnek malzemelerdir.
UZUN DÜDÜK: Dört-altı saniye arasında çalınan düdük.

V

VARAGELE: İki konum arasında işletilen halat ve bu halatla malzeme taşınması işlemi.
VARDAVELA: Puntellere dik olarak çekilmiş, tel, nebati halat, zincir, demir çubuk gibi korkuluk vazifesi gören elemanlardır.
VICTOR: Uluslar arası işaret sancaklarından “V” harfi.
VİRA: Irgat, vinç gibi makinelerle bir ağırlığın kaldırılması için verilen komut.
VOLTA: Bir halatı bir yere bağlamak amacıyla dolaştırıp sarmak.

W

WHISKEY: Uluslararası işaret sancaklarından “W” harfi.

X

X-RAY: Uluslararası işaret sancaklarından “X” harfi.

Y

YAĞCI: Gemilerde makine bölümü tayfası.
YANKEE: Uluslar arası işaret sancaklarından “Y” harfi.
YAPRAK: Milli bayrak büyüklük birimi olup, 50 cm. en ve 75 cm. boy ölçüleri bir yapraktır.
YOMA: Bir tür denizci bağı.

Z

ZİFOS: Direklerin şapka altındaki kısımları.
ZULU: Uluslar arası işaret sancaklarından “Z” harfi.